Belgrad sahnesinin medarı iftiharı Tijana T, geniş spektrumlu enerjik seti ve olağanca karizmasıyla 8 Mart gecesi Sonar İstanbul’da sahne alacak. Zamanında müzik gazeteciliği de yapmış olan ve engin müzik zevkiyle bizi bizden alan Tijana T ile Sonar İstanbul öncesi konuşma fırsatı bulduk. Televizyon ve radyo kanallarında geçen yıllarından, Belgrad sahnesinden, bir direniş şekli olarak dans etmekten, pop sevgisinden ve daha pek çok şeyden konuştuk. Ufuk açıcı röportajımıza buyurun:

Merhaba! Öncelikle nasılsın, nasıl gidiyor?

Merhaba! Gayet iyiyim. Bu ara biraz mola verip dinlendim ama her şey hâla kontrolüm altında 🙂

Uzun yıllar boyunca müzik yazarlığı yaptın. Bu deneyim DJ’lik kariyerini nasıl etkiledi?

Bence hayattaki tüm deneyimler bir şekilde birbirine katkı sağlıyor. Televizyon ve radyolarda çalacak şarkıları seçmek pek tabii nasıl müzik dinlediğimi etkiledi. Kamuya ait kanallarda çalıştım hep, o yüzden dinleyicileri ve de patronlarımı “kandırabileceğim” bir yol bulmam gerekiyordu. Kendi istediğim gibi underground ve gürültülü şarkılar çalmak istiyordum ama bunları ana akım dinleyicinin kabul edebileceği bir şekilde sunmam lazımdı. Bence DJ olarak da en büyük yeteneğim bu. Tüm tarz ve janrlara açığım, konu DJ’lik olunca büyük önem arz eden bir şey bu. Bir techno setinde pop şarkısı çalmak bana hiç tuhaf gelmiyor mesela. İyi müzik iyi müziktir ve şarkıyı janrı fark etmeksizin sete yedirebilmek de DJ’in görevidir.

Konser ve festivallerde muhabir olarak çalıştığım da oldu. Bu sayede tura çıkmanın zorluklarına kendimi alıştırmış oldum, müzik endüstrisinin nasıl işlediğini daha iyi öğrenmiş oldum. DJ’lik yapmak isteyen insanlar en başta işin getirdiği zorluklardan haberdar olamıyorlar. Bense deneyimim sayesinde daha olgun ve hazırlıklı bir şekilde yaklaşabildim bu işe.

Abe Duque’un pek çok şarkısına vokal desteği verdin. Sence onlarca insanın önünde bir DJ kabininde olmakla tek başına bir mikrofonla baş başa olmak birbirinden nasıl farklı?

Her iki durumda da bir başınızasınız. DJ’lik set hazırlığından konserin kendisine kadar tek başına yürüttüğünüz bir iş. Bence asıl farklılık zihin-beden uyumunda diyebilirim. Şarkı söylerken iyice odaklanmanız ve formda olmanız gerekiyor, çünkü en ufak bir şüphe ya da zayıflık belirtisi, ağzınızdan çıkanı ve nasıl şarkı söylediğinizi etkileyebiliyor. DJ’likte ise bunun fark edilmesi daha zor olabiliyor, çünkü bedeniniz pek işin içine dahil olmuyor. Her halükârda ikisi de pratik yaptıkça gelişen beceriler. Yetenek ve istek pek tabii önemli, ancak ne kadar pratik yaparsanız o kadar iyi hâle geliyorsunuz ve duruma daha büyük yetkinlikle hâkim olabiliyorsunuz.

Belgrad’ta büyümek ve kariyerine orada başlamak seni DJ olarak nasıl şekillendirdi?

Belgrad’ın inanılmaz bir müzik geleneği var ve beni ne kadar etkiledi desem az. Ayrıca çok hararetli bir şehir, durumlar neredeyse son 30 yıldır pek de “normal” değil. İnsanların müziğe ulaşmak hatta hakkında bilgi edinebilmek için bile çok büyük çaba sarf etmesi gerekiyor, bence bu sebepten de şehrin müziğe tutkusu inanılmaz büyük. Ben 90’larda partilere giderken bir savaşın ortasındaydık, ülkemiz dünyadan izole haldeydi ve ekonomik yaptırımlar uygulanıyordu. Bunlara rağmen müzik sahnesi hâla canlıydı, partiler muhteşemdi ve müziğe olan tutku sönmemişti. Bugün bile adrenalin seviyesinin yüksek olduğu ekstrem durumlarda sakinliğimi koruyabiliyorsam bunu o günlere borçluyum diyebilirim. Ayrıca bugün dünyanın en iyi DJ’lerinden birkaçı Belgrad’tan çıkma ve onları canlı dinleyebildiğim için kendimi şanslı sayıyorum. Umarım bu yetenekleri bir gün tüm dünya keşfeder.

Dans ve gece hayatı kültürü, mevcut politik ve ekonomik düzenden doğrudan etkileniyor. İstanbul buna çok iyi bir örnek, keza Belgrad da öyle. Bu gibi şehirlerde dans etmenin sizi sizin gibi hisseden diğer insanlarla yakınlaştıran bir çeşit birleştirici güce, bir direniş şekline dönüştüğünü düşünüyorum. Sen bu konu hakkında ne düşünüyorsun?

Sana kesinlikle katılıyorum. İnsanların dans etmesinin pek çok sebebi var. Senin bahsettiğin duruma biz “aciliyetin dansı” (the dance of urgency) diyoruz. Partilemenin daha transandantal, daha kabilevari tarafını açığa çıkaran bir şey bu. Zor durumlarda insanlar yalnız olmadıklarını hissetmek ve kolektif bir arınma yaşamak isterler. Rave’ler de aslında bunun ilacı. Dans etmek gerginliği azaltır, korkuyla baş etmeyi kolaylaştırır. Techno da hipnotik ve tekrarlarla dolu bir müzik türü olduğundan insanların kendinden geçebileceği bir ritüele harika bir soundtrack oluyor. Bu tür sosyal deneyimlerin çok uzun bir geçmişi var bence. Bir rock konseri gibi değil mesela. Rock konseri bir bakıma Hristiyanlığı çağrıştırır; biri şarkı söyler ve siz de onun “vaaz vermesini” dinlersiniz. Elektronik dans müziğinde ise insanlar daha eşittir, kolektif bir bütün oluştururlar ve müziğin doğrudan verdiği bir mesaj yoktur.

DJ olarak dünyada onlarca farklı şehirde çaldın. Gece hayatından ve eğlenme kültüründen derinlemesine etkilendiğin bir yer oldu mu?

Hindistan beni büyülüyor. Oradaki insanların enerjisi çok farklı. Herkes çok keyifli, farklı deneyimlere açık, cömert ve önyargısız. Rusya’daki kültür de çok özel. Partiler çok gösterişli ve sanatsal oluyor. Davet edildiğim etkinliklerde organizatörlerin hep herkese eşsiz bir deneyim yaşatabilmek için büyük emek harcadıklarını gördüm.

Röportajlarından birinde elektronik müzik sahnesinin nasıl her ne kadar herkesi kucaklayıcı görünse de aslında Batılı DJ’lerin boyunduruğu altında olduğundan bahsetmişsin. Ben de buna ek olarak olması gerektiğinden çok daha erkek egemen bir sahne olduğunu ve en yetenekli ve değer gören kadın DJ’lere bile fazlasıyla cinsel bir perspektiften bakıldığını düşünüyorum. Bu temel sorunlarla nasıl baş etmeliyiz sence?

Bunlar gerçekten çok karmaşık konular ve doğru bir şey yaptığınızı sanarken aslında çok yanlış bir şeye imza atmanız işten bile değil. Tamamı kadın müzisyenlerden oluşan line-up’lar mesela. Pek çok organizatör kadın müzisyenleri bu şekilde destekleyebileceğini düşünüyor ama bence bu fazlasıyla sorunlu bir yaklaşım. Tamamı erkeklerden oluşan bir line-up fikri aklınıza bile gelmez değil mi, ve duysanız “ne kadar saçmaymış” dersiniz. Neyse ki yavaş yavaş iyileşmeler gözlemliyoruz ancak kaliteyi ve müziği asla arka plana atmamamız lazım. Sırf kadın diye bir müzisyeni line-up’a dahil ederek ona iyilik yapmış olmuyoruz. Risk almak ve açık fikirli olmak esas mesele ve gücü elinde bulunduran insanların gayet de yapabileceği şeyler bunlar.

Çaldığın setlerde bir takım pop dokunuşları seziyorum. Bildiğim kadarıyla geçmiş hayatında da pop müziğe ilgi besliyordun. Bugün pop müzik ile ilişkin nasıl? Yaptığın müziği etkiliyor mu?

Şarkı seçerken hep “pop tarafı var mı yok mu” diye bakıyorum. Techno ritimlerinden ziyade techno “şarkılarını” tercih ediyorum. Eğer hazırladığım sete yakıştığını düşünüyorsam arada pop şarkıları çalıyorum tabii. Fakat günümüz pop’u pek hitap etmiyor bana.

Son olarak, Sonar İstanbul’da sahne alacağın için heyecanlı mısın? İstanbul’a ilk gelişin mi olacak?

İnanılmaz heyecanlıyım! Harika isimlerle birlikte çalacağım ve bu festivalin bir parçası olacağım için çok mutlu ve onurluyum. Setimi hazırlamaya haftalar öncesinde başladım. İstanbul’u daha önce hiç ziyaret etmedim, (Atatürk Havalimanını saymazsak) birkaç gün kalıp şehri gezmeyi planlıyorum.