BAMBAŞKA BİR DÜNYADAN GELMİŞ GİBİ HİSSETTİREN İSKANDİNAV MÜZİĞİ

İskandinav ülkeleri Norveç, Danimarka, İsveç, Finlandiya ve İzlanda’nın tarihi ve coğrafik güzellikleri İskandinav müziklerine de yansımış. Zaten İskandinav ülkeleri kültürel olarak Avrupa ülkeleri ve diğer birçok ülkelerden bariz bir şekilde farklı. Sanki bambaşka dünyada her şeyden izole bir şekilde mutlu ve huzurlu bir şekilde müziklerini yapmışlar. Müziklerinde kullandıkları çalgılar, sizi tek seferde etkisi altına alan müzikleri onları diğer tüm müziklerden ayırıyor.

On dokuzuncu yüzyılda İskandinav Müziği Avrupa’da yayılmaya başladığı söylenebilir. O dönemde İskandinav yerel halk çalgıcısı olan Nyckelharpaöncülüğünde çalınan besteler Avrupa’da duyulmaya başlamıştı. Günümüzde ise İskandinav ülkelerinin birçok modern janranın yanında Rock ve Heavy Metal türüne yöneldiğini söyleyebiliriz. Hatta, İskandinav ülkelerinin Eurovision’da aldığı birinciliklerde çaldıkları şarkılar bunlara somut bir örnek olarak gösterilebilir.

Danimarka

Tarihsel olarak bakacak olursak İskandinav ülkelerinden müziğiyle dünya çapında duyulan, Avrupa’ya en yakın ülke olan Danimarka olmuştu. Danimarka müziğinin en önemli bestecilerinden Carl Nielsen’se, besteciliğinin yanı sıra orkestra şefliğiyle ve öğretmenliğiyle yirminci yüzyılın başında Danimarka müziğine egemen oldu. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, gerek Vagn Holmboe ve Per Nörgaardgibi besteciler, gerek Aksel Schiotz ve Lauritz Melchior gibi tenorlar ile piyano virtüözü Gunnar Johansen uluslararası ün kazandılar.

İsveç

Yine ay dönemlerde İsveç sarayının koruyuculuğu, İsveç’te birkaç yerli bestecinin ortaya çıkmasını sağladı. Yerel müzik toplulukları geliştikçe İsveçli romantizm sonrası bestecileri Wilhelm Stenhammar ve Hugo Alfven, uluslararası alanda da seslerini duyurmayı başardılar.

Norveç

Siyasal bağımsızlığını oldukça geç bir tarih olan 1905’te elde eden Norveç ise kültür ve sanat açısından da uzun süre komşularına bağımlı kaldı. Yirminci yüzyılda David Monrad Johansen, Eivind Groven ve Klaus Egge Norveç müziğine damgalarını vururlarken, Soprano Kirsten Flagstad da uluslararası ün kazandı.

Finlandiya

İskandinavya’nın en dışa kapalı ve en çok başka ülkelerin boyunduruğunda kalmış ülkesi Finlandiya ise edebiyat, müzik ve güzel sanatlarda da uzun süre Almanya ve İsveç’in etkisinde kaldı. Sibelius’un uluslararası ünü, sonraki birçok besteciyi de etkilemekle birlikte, Aarre Merikanto, Yryo Kilpinen, Uono Klami, özellikle de Joonas Kokkonen gibi besteciler ve bas Martti Talvela gibi opera sanatçıları, uluslararası ün kazanmayı başardılar.

İskandinav müziklerini yıllar önce ilk dinlediğimden ‘Herhalde bu başka bir dilde söylenen bir ilahi’ diye düşünmüştüm, gerek çalgıları gerekse şarkıların tınısı bir ilahiyi andırmıştı. Aslında çok da yanlış bir düşünce değil. İskandinav, nam-ı diğer Nordik müziklerin, Vikingler gibi savaşçı toplumların savaştan önce savaşçıları motive etmek için ya da dini törenlerde çalındığı düşünülüyor. Covid sonrası İskandinav ülkelerine seyahat edebilmek, müziklerini doğdukları coğrafyada deneyimleyebilmek dileğiyle…